Lichte daling van het aantal ongevallen met spookrijders in 2018

Vorig jaar is het aantal ongevallen met een spookrijder lichtjes gedaald. Maar ondanks de inspanningen om tegen dit fenomeen op te treden is het aantal slachtoffers niet gedaald. 4 op de 10 ongevallen vinden ’s nachts plaats. Ongevallen met spookrijders zijn 10 keer dodelijker dan een gemiddeld ongeval  op de autosnelweg. Vaak ligt alcohol, onoplettendheid of een zelfmoordpoging aan de basis van een spookrijongeval. Deze resultaten blijken uit een nieuwe analyse van Vias gebaseerd op cijfers van de FOD Economie.

De bestuurder overlijdt in één ongeval op vijf

Vorig jaar waren 13 ongevallen met doden of gewonden waarbij een spookrijder betrokken was. Dat zijn er iets minder dan in 2017 (16 ongevallen), maar ondanks de inspanningen om aan deze problematiek iets te doen is het aantal de laatste 10 jaar ongeveer gelijk gebleven. Ongevallen met een spookrijder maken slechts 0,4% uit van alle letselongevallen op de autosnelwegen. Toch zijn ze verantwoordelijk voor bijna 4% van alle verkeersdoden op de autosnelwegen. De ernst van ongevallen met een spookrijder is dan ook 10 keer groter dan de gemiddelde ernst van letselongevallen op een autosnelweg. 

In totaal vielen er in de afgelopen 10 jaar 273 slachtoffers in 126 ongevallen waarbij een spookrijder betrokken was. Hiervan waren er 40 doden en 233 gewonden. Bij 1 op de 3 ongevallen met een spookrijder valt er een dodelijk slachtoffer.  In 1 ongeval op 5 (19%) komt de spookrijder zelf om het leven.

Vooral tijdens weekendnachten

26% van alle letselongevallen met een spookrijder gebeuren tijdens een weekendnacht. In totaal komen zelfs 43% van de letselongevallen met een spookrijder ’s nachts voor. Dit is proportioneel meer dan wat we zien bij totaal aantal letselongevallen op een autosnelweg, waarvan er ‘slechts’ 21% ’s nachts gebeuren.

Bestuurders ouder dan 65 jaar zijn oververtegenwoordigd

Bijna 1 spookrijder op 5 (18%) die betrokken raakt bij een ongeval, is ouder dan 65 jaar. Nochtans zijn senioren slechts betrokken bij 5% van alle letselongevallen. Spookrijden komt dus relatief gezien veel vaker voor bij senioren dan bij jongeren. Maar in absolute cijfers zijn er de meeste spookrijders bij de 25-49 jarigen. (58 ongevallen de laatste 10 jaar tov 21 bij degene ouder dan 65 jaar)

Leeftijd van spookrijdende bestuurders betrokken in een letselongeval op een autosnelweg 

Alcohol in 4 op de 10 gevallen

39% van de spookrijders was onder invloed van alcohol op het moment van het ongeval. Dat is 4 keer meer dan bij alle letselongevallen op autosnelwegen samen (9%). Dit is waarschijnlijk nog een onderschatting van de werkelijkheid, want slechts de helft van de spookrijders ondergaat een alcoholtest. Uit sommige studies in het buitenland blijkt zelfs dat de helft van de spookrijders onder invloed van alcohol was op het moment van het ongeval.

De helft maakt rechtsomkeer op de autosnelweg

In de tegengestelde richting rijden, gebeurt vaker bij beperkt zicht en daarom dus vaak ’s nachts.

Uit een Nederlandse studie blijkt dat slechts de helft van de spookrijders in de tegengestelde richting rijdt, doordat ze de afrit van de autosnelweg als oprit gebruiken. De anderen maken rechtsomkeer of rijden achteruit terwijl ze zich al op de autosnelweg bevinden. Dan helpen veiligheidsmaatregelen op de opritten uiteraard niet.

Profiel van een spookrijder

We onderscheiden 3 grote categorieën spookrijders:

1)  Bestuurders onder invloed van alcohol, drugs en/of geneesmiddelen.

2) Bestuurders die onopzettelijk spookrijden, omdat ze niet opletten of verstrooid zijn. Andere factoren die een rol kunnen spelen zijn: oriëntatieproblemen, geen herkenningspunten hebben. Zo kan het zijn dat je geen herkenningspunten hebt omdat er erg weinig verkeer is.

3) Bestuurders die opzettelijk tegen de richting in rijden. Zo doen dat voor de kick, voor een weddenschap of om zelfmoord te plegen.

Wat moet je doen als je een spookrijder tegenkomt?

• Vertraag en hou uiterst rechts, zelfs indien je hiervoor op de pechstrook moet rijden. Studies tonen immers aan dat spookrijders zelf de neiging hebben om rechts te rijden (de linkerrijstrook voor jou dus).
• Knipper eventueel met je lichten wanneer je de spookrijder kruist, maar niet eerder zodat de spookrijder niet in paniek raakt.
• Verwittig zo snel mogelijk de politie.

Wat moet je doen als in de autosnelweg oprijdt in de verkeerde richting?

• Vertraag en schakel je dimlichten en waarschuwingslichten aan. Versnel in geen geval, ook al wil je zo snel mogelijk bij de oprit geraken.
• Indien er geen tegenliggers zijn, rij dan naar de pechstrook en stop daar. In het andere geval, hou je zoveel mogelijk rechts. Zodat andere voertuigen een ontwijkingsmanoeuvre kunnen uitvoeren.
• Verwittig onmiddellijk de politie. Zij zullen je helpen om terug in de juiste rijrichting te geraken.