25 jaar geleden werd de regel ingevoerd dat bestuurders voorrang moeten verlenen aan voetgangers die zich op een oversteekplaats bevinden of op het punt staan zich erop te begeven. Uit een nieuwe enquête van Vias institute blijkt dat 7 op de 10 Belgen vindt dat deze regel de verkeersveiligheid verbetert. 2 op de 3 bestuurders geeft aan dat ze een klein teken geven aan de voetgangers wanneer ze voorrang geven. Dat zorgt ervoor dat de voetgangers zeker weten dat ze gezien zijn. Dat blijft belangrijk, want het percentage ongevallen aan een oversteekplaats is vorig jaar gestegen. ‘Samen de weg delen’ is een van de thema’s waarover de burgers in aanloop van de Staten-Generaal van de verkeersveiligheid hun mening kunnen geven via een bevraging op www.all-for-zero.be.
6 op de 10 voetgangers (57%) die vorig jaar betrokken waren in een ongeval terwijl ze overstaken, wandelden op een oversteekplaats zonder verkeerslichten. Dat is een stijging ten opzichte van 2019 (50%).
Sinds 1996 verplicht de wegcode aan bestuurders om voorrang te verlenen aan voetgangers die zich op een oversteekplaats bevinden of op het punt staan zich erop te begeven. Voor de 25ste verjaardag van deze regel heeft Vias een representatieve steekproef van 1000 personen bevraagd om te weten hoe voetgangers en automobilisten naar deze regel kijken en hoe die in de praktijk wordt toegepast.
Hoffelijkheid zowel bij voetgangers als automobilisten
Positief resultaat uit de enquête: de signalen van hoffelijkheid komen vaak voor, zowel langs de kant van de voetgangers als van de kant van de automobilisten. Zo bedankt de overgrote meerderheid van de voetgangers de automobilisten als die voorrang verlenen: meer dan 3 op de 4 voetgangers (77%) steekt zijn hand of duim op, 1 op de 3 voetgangers (37%) knikt met zijn hoofd. Zo’n geste is niet verplicht, maar draagt wel bij tot een betere relatie tussen de verschillende weggebruikers in het verkeer. Het zorgt ervoor dat meer weggebruikers zich hoffelijk gaan gedragen.
Hetzelfde geldt voor de automobilisten: bijna 6 op de 10 (57%) geeft een teken met de hand aan de voetgangers om hen duidelijk te maken dat ze veilig kunnen oversteken. Bijna 3 op de 10 automobilisten (28%) maakt oogcontact en knikt met zijn hoofd. Deze handelingen zijn belangrijk, want het maakt het duidelijk voor de voetganger dat hij gezien is en in alle veiligheid kan oversteken.
96% van de bestuurders stopt meestal of altijd
Iets meer dan de helft van de automobilisten (54%) stopt altijd wanneer ze een oversteekplaats naderen waarop een voetganger zich bevindt of er zich op wil begeven. 42% stopt meestal. De regels worden in het algemeen goed gerespecteerd. Als een automobilist vergeet te vertragen, al is het maar af en toe, brengt hij mogelijk wel de voetganger in gevaar. Dat geldt zeker in de bebouwde kom.
Het is opvallend dat slechts 38% van de bestuurders onder 35 jaar altijd stopt. Bij de bestuurders ouders dan 55 jaar is dat 67%.
Voetgangers ervaren dat niet alle bestuurders systematisch stoppen. Meer dan 1 op de 4 (27%) moet wachten tot tenminste 3 à 4 voertuigen gepasseerd zijn vooraleer ze kunnen oversteken. Iets minder dan 1 op de 10 voetgangers (9%) moet zelfs de doorgang forceren om te kunnen oversteken. In Brussel is dat 13%. Het blijft belangrijk om mensen te blijven wijzen op het nut en de toepassing van de voorrangsregel. De perceptie is wel positief: 7 op de 10 weggebruikers menen dat het de verkeersveiligheid ten goede komt.
Verkeersregel is redelijk goed gekend
8 op de bestuurders (84%) weten dat je voorrang moet geven op voetgangers die zich op de oversteekplaats bevinden of op het punt staan zich erop te begeven. De regel is dus in het algemeen goed gekend door de meerderheid van de weggebruikers. 1 op de 3 respondenten weet niet (31%) dat de bestuurders elke oversteekplaats slechts met matige snelheid mogen naderen, ook als er geen voetgangers meteen zichtbaar in de buurt zijn. Door met matige snelheid te naderen, kan je reageren mocht er toch een voetganger onverwacht oversteken.
Ook voetgangers moeten niet zomaar oversteken zonder uit te kijken. Ze mogen ‘zich slechts voorzichtig op de rijbaan begeven en met inachtneming van de naderende voertuigen’. Bijna 1 op de 4 voetgangers (23%) kent deze regel niet. Dat kan leiden tot gevaarlijke toestanden. Sommige voetgangers hebben zo bijvoorbeeld enkel aandacht voor hun gsm en letten niet voldoende op wanneer ze oversteken.
Conclusie
Om de veiligheid van voetgangers niet in het gedrang te brengen, is het belangrijk om de voorrangsregels aan oversteekplaatsen te respecteren. Hoffelijkheid naar elkaar en duidelijk maken dat je elkaar gezien hebt, helpt om misverstanden en ongevallen te voorkomen. 6 op de 10 bestuurders geeft zo een teken met zijn hand en 3 op de 10 knikt met zijn hoofd om aan voetgangers duidelijk te maken dat ze veilig kunnen oversteken.
Georges Gilkinet, vice-premier en minister van Mobiliteit: ‘Je veilig voelen op onze wegen is essentieel. Vriendelijkheid en hoffelijkheid kunnen daarbij helpen en dat kan zelfs met heel simpele gebaren. Bedankt dus aan iedereen die glimlacht of zijn hand opsteekt tijdens het oversteken of bij het geven van voorrang. Dat is onmiddellijk veel aangenamer om je zo te voet, met de fiets of met de wagen te verplaatsen. Om het evenwicht tussen de verschillende weggebruikers verder te verbeteren, nodig ik iedereen uit om hun mening te geven via www.all-for-zero.be. Vul de enquête in of neem deel aan een van de paneldiscussies. Samen helpen we de verkeersveiligheid vooruit! ‘
Alle informatie over de enquête en het burgerpanel staat op www.all-for-zero.be.
